Hoe stel je gunningscriteria op?
Gunningscriteria zijn de specifieke voorwaarden en beoordelingsaspecten die worden gebruikt om inschrijvingen op een aanbesteding te evalueren en te selecteren. Het opstellen van duidelijke en objectieve gunningscriteria is cruciaal voor een transparant en eerlijk aanbestedingsproces. Ze helpen de aanbestedende dienst om de inschrijvingen op een gestructureerde manier te beoordelen en de inschrijving te selecteren die het beste aan de eisen voldoet. Voor bedrijven die deelnemen aan aanbestedingen, is een goed begrip van de gunningscriteria essentieel om hun inschrijving af te stemmen op de verwachtingen van de aanbestedende dienst.
Waarom zijn gunningscriteria belangrijk?
Gunningscriteria vormen de basis van het beoordelingsproces in een aanbesteding. Ze geven inschrijvers duidelijkheid over wat er van hen wordt verwacht en bieden de aanbestedende dienst een objectief kader om inschrijvingen te vergelijken. Het zorgvuldig opstellen van gunningscriteria zorgt ervoor dat de inschrijving die het meeste waarde biedt, wordt geselecteerd. Deze criteria kunnen betrekking hebben op prijs, kwaliteit, duurzaamheid, risicobeheersing, en andere relevante factoren die bijdragen aan het succes van de opdracht.
Voordelen van goed opgestelde gunningscriteria:
- Objectiviteit en transparantie: Duidelijke gunningscriteria zorgen voor een eerlijk en transparant beoordelingsproces, waarbij inschrijvingen op een consistente manier worden beoordeeld.
- Betere kwaliteit van inschrijvingen: Door helder te communiceren wat belangrijk is, stimuleren gunningscriteria inschrijvers om hun aanbiedingen beter af te stemmen op de wensen van de aanbestedende dienst.
- Gerichte selectie: Gunningscriteria helpen bij het selecteren van de inschrijving die de meeste waarde biedt, in plaats van alleen de laagste prijs. Dit sluit vaak aan bij een EMVI-aanpak (Economisch Meest Voordelige Inschrijving).
- Vermindering van risico’s: Door aandacht te besteden aan risicobeheersing in de gunningscriteria, kunnen aanbestedende diensten ervoor zorgen dat risico’s beter worden beheerd en dat de uitvoering van het project soepeler verloopt.
Hoe stel je gunningscriteria op?
1. Definieer de doelstellingen van de aanbesteding:
Begin met het bepalen van de doelstellingen van de aanbesteding. Wat wil de aanbestedende dienst bereiken? Dit kan variëren van het verkrijgen van de beste prijs-kwaliteitverhouding tot het selecteren van een partij die uitblinkt in innovatie of duurzaamheid. De gunningscriteria moeten aansluiten op deze doelstellingen.
2. Kies tussen prijs en kwaliteit:
Bepaal of je de focus legt op de laagste prijs, de beste kwaliteit, of een combinatie van beide. In veel gevallen wordt een EMVI-methodiek gebruikt waarbij zowel prijs als kwaliteit worden beoordeeld. Stel vast welke kwaliteitsaspecten je wilt beoordelen, zoals technische specificaties, referenties, of duurzaamheid.
3. Identificeer relevante kwaliteitscriteria:
Bepaal welke aspecten van kwaliteit van belang zijn voor de opdracht. Dit kunnen aspecten zijn zoals technische prestaties, innovatie, risicobeheersing, planning, en klanttevredenheid. Zorg ervoor dat deze criteria duidelijk en meetbaar zijn, zodat inschrijvers weten hoe ze hierop kunnen scoren.
4. Wijs wegingsfactoren toe:
Bepaal het relatieve gewicht van elk gunningscriterium. Hoe belangrijk is prijs ten opzichte van kwaliteit? Welke kwaliteitscriteria wegen het zwaarst? Door wegingsfactoren toe te kennen, kun je prioriteiten stellen en inschrijvers een duidelijke richting geven voor hun aanbieding.
5. Maak de criteria meetbaar en objectief:
Zorg dat elk gunningscriterium meetbaar en objectief is. Vermijd vage termen en zorg dat beoordelaars een duidelijke leidraad hebben om inschrijvingen te scoren. Dit kan bijvoorbeeld door specifieke eisen te stellen aan referenties, prestaties of duurzaamheidscertificaten.
6. Gebruik subcriteria waar nodig:
Als sommige criteria complex of breed zijn, overweeg dan om subcriteria te gebruiken. Dit kan helpen om specifieke onderdelen van een criterium beter te beoordelen en maakt het beoordelingsproces gedetailleerder en nauwkeuriger.
7. Stem af met belanghebbenden:
Bespreek de voorgestelde gunningscriteria met interne stakeholders, zoals projectleiders, technische experts, en juridische adviseurs. Dit zorgt ervoor dat de criteria goed aansluiten op de behoeften en verwachtingen binnen de organisatie en dat ze haalbaar zijn.
8. Test de criteria vooraf:
Voer een proefbeoordeling uit om te testen of de gunningscriteria effectief zijn en of ze leiden tot de gewenste uitkomst. Dit kan helpen om zwakheden in de criteria op te sporen en aanpassingen door te voeren voordat de aanbesteding formeel wordt gepubliceerd.
Voorbeeld van gunningscriteria en wegingsfactoren:
- Prijs (40%): Score gebaseerd op de totale kosten van de aanbieding, met het laagste bod dat de maximale score krijgt.
- Kwaliteit van het plan van aanpak (30%): Beoordeling van de uitvoerbaarheid, aanpak en methodologie zoals beschreven in het plan van aanpak.
- Risicobeheersing (20%): Evaluatie van de risicoanalyse en de voorgestelde risicobeheersingsmaatregelen, zoals beschreven in het risicomanagementplan.
- Duurzaamheid (10%): Beoordeling van de duurzaamheid van de aangeboden oplossing, inclusief het gebruik van milieuvriendelijke materialen en processen.
Veelgemaakte fouten bij het opstellen van gunningscriteria
- Te veel focus op prijs: Een eenzijdige focus op prijs kan ten koste gaan van kwaliteit en kan leiden tot slechte projectresultaten. Zorg voor een goede balans tussen prijs en kwaliteit.
- Vage of niet-meetbare criteria: Vage gunningscriteria leiden tot subjectieve beoordelingen en kunnen conflicten veroorzaken. Zorg dat de criteria duidelijk, objectief en meetbaar zijn.
- Gebrek aan afstemming met belanghebbenden: Zonder afstemming met interne stakeholders kunnen criteria verkeerd worden opgesteld, wat kan leiden tot onrealistische of onpraktische verwachtingen.
- Geen weging van de criteria: Het ontbreken van wegingsfactoren kan leiden tot verwarring en een inconsistent beoordelingsproces. Zorg dat alle criteria gewogen zijn volgens hun belang.
Conclusie: Hoe stel je gunningscriteria op en waarom zijn ze belangrijk?
Het opstellen van gunningscriteria is een kritisch onderdeel van het aanbestedingsproces. Door duidelijke, meetbare en goed gewogen criteria te formuleren, zorg je voor een transparant beoordelingsproces dat de juiste partij selecteert voor de opdracht. Gunningscriteria helpen inschrijvers om hun aanbiedingen beter af te stemmen op de verwachtingen en doelen van de aanbestedende dienst, wat leidt tot betere projectresultaten en een eerlijker proces.